Holi là một lễ hội Hindu cổ đại cùng với những nghi thức mang tính chất văn hóa riêng. Nó được đề cập trong sách Puranas, với bài thơ nổi tiếng Dasakumara Charita, bởi nhà thơ Kālidāsa ở triều đại Chandragupta thứ II thế kỉ thứ 4. Việc cử hành lễ hội Holi cũng được đề cập trong vở kịch bằng tiếng Phạn Ratnavali ở thế kỉ thứ 7. Đến thế kỉ thứ 17, Lễ hội Holi cũng đã thu hút được niềm đam mê của các thương nhân châu Âu cũng như toàn bộ thực dân Anh lúc bấy giờ.Nhiều phiên bản cũ của bộ từ điển tiếng Anh Oxford English Dictionary đề cập đến nó nhưng trong nhiều cách khác nhau, với những lối viết có nguổn gốc ngữ âm khác nhau như: Houly (1687), Hooly (1698), Huli (1789), Hohlee (1809), Hoolee (1825), và cuối cùng Holi đã được ấn bản chính thức sau năm 1910

Có một số nghi lễ văn hóa gắn liền với lễ hội Holi:[7]Chuẩn bị giàn thiêu Holika cho lửa làm lễBài chi tiết: Holika Dahan

Các cửa hàng đã bắt đầu công việc bán màu trong một vài ngày thậm chí là một vài tuần trước khi lễ hội Holi diễn ra..

Một vài ngày trước khi lễ hội diễn ra, mọi người bắt đầu thu thập gỗ và những vật liệu dễ cháy để chuẩn bị cho lửa làm lễ trong các công viên, các trung tâm đông người, ở gần đền thờ và các địa điểm ngoài trời khác. Trên đỉnh của giàn thiêu là một hình nộm tượng trưng cho Holika người đã lừa được Prahalad vào lửa trước đây. Bên trong các ngôi nhà, mọi người dự trữ sẵn các loại màu, thực phẩm, các loại đồ uống cho tiệc tùng và cả các loại thức ăn theo mùa lễ hội như bánh bao nhân ngọt gujiya, bánh snack mathri, món cà ri đậm chất Ấn Độ malpuas và các món khoái khẩu cao cấp khác trong vùng.

Holika dahan

Vào đêm trước của lễ hội Holi, điển hình là vào lúc mặt trời lặn hay sau đó, giàn thiêu được thắp sáng lên, tượng trưng cho Holika Dahan. Cùng với các nghi thức biểu thị cho sự chiến thắng của cái thiện trước cái ác. Mọi người cùng nhau tụ tập quanh đống lửa để ca hát và nhảy múa. 

Chơi với màu sắc

Lễ hội Holi cùng với các lễ kỉ niệm sẽ bắt đầu vào buổi sáng sau đêm lửa trại Holika. Không có truyền thống tổ chức lễ puja (lễ cầu nguyện), và đơn giản là ngày dành cho tiệc tùng và giải trí.Trẻ em và các thanh thiếu niên xếp thành từng nhóm trang bị đầy màu khô, các dung dịch nhiều màu khác nhau, cùng với các phương tiện để phun hay té nước màu vào những người khác, như bong bóng bơm đầy nước màu và các công cụ tự tạo khác dùng để "tô màu" cho mục tiêu của họ. 

Ở vùng Braj phía bắc Ấn Độ, như để đùa chơi phụ nữ có quyền tấn công những người đàn ông những người đã cứu họ bằng những cái khiên; trong ngày này, về mặt văn hóa đàn ông thì được mong chờ là sẽ chấp nhận bất cứ cái gì mà phụ nữ dùng để tấn công họ. Nghi lễ này được gọi là nghi lễ Latg Mar Holi.[8]

Theo truyền thống, màu sắc với nguồn gốc từ thực vật tự nhiên có thể dễ dàng giặt sạch như các loài cây: nghệ turmeric, xoan neem, dhak, và kumkum thì mới được sử dụng, nhưng ngày nay các loại màu nước công nghiệp cũng được sử dụng rộng rãi. Dù sao thì tất cả các loại màu đều được dùng. Những người ở những khu vực ngoài trời như trên các con đường hoặc các công viên thì rất sẵn sàng cho cuộc chơi, nhưng bên trong các ngôi nhà hoặc tại cửa ra vào thì chỉ có bột màu khô mới được sử dụng để bôi chét lên mặt nhau. Mọi người ném màu lên nhau và làm cho đối phương của họ nhuốm đầy màu. Đây trông giống như một cuộc chiến với nước nhưng mà là nước màu. Mọi người rất thích thú trong việc phun té nước màu lên nhau. Đến cuối buổi sáng, tất cả mọi người trông giống như một bức tranh sơn dầu cỡ bự đầy màu sắc. Đó là lý do tại sao Holi lại mang cái tên "Lễ hội sắc màu".

Một vài nhóm người ca hát và nhảy múa, chơi trống và dholak. Sau mỗi cuộc vui và cuộc chơi với màu, thì mọi người dừng lại để thưởng thức các loại thức ăn truyền thống như guijiya, mathri, malpuas cùng các món ăn khoái khẩu nổi tiếng trong vùng. Nhiều loại đồ uống ướp lạnh bao gồm cho cả người lớn được làm từ các loại thảo mộc địa phương có thể gây say cũng là một phần không thể thiếu của lễ hội Holi. 

Cácc biến thể khác Những người bạn tạo thành từng nhóm trong lễ hội Holi, họ chơi trống và âm nhạc, ca hát và nhảy múa cùng nhau khi họ di chuyển từ nhóm này qua nhóm khác.

Tại Braj khu vực xung quanh thành phố Mathura, ở phía bắc Ấn Độ, các hoạt động lễ hội có thể kéo dài hơn một tuần. Các nghi lễ không chỉ dừng lại ở các trò chơi với màu sắc, ở đó còn có thêm một ngày khi mà đàn ông thì cầm khiên đi xung quanh và họ sẽ bị đánh bại dưới những cái gậy đang ở trong tay người phụ nữ một cách tinh nghịch giống như để đùa vui vậy.

Ở phía nam Ấn Độ, một vài nghi lễ thờ cúng được thực hiện và cũng như lễ vật được dâng lên vị thần Kaamadeva, vị thần tượng trưng cho tình yêu trong thần thoại Ân Độ.

Sau lễ hội

Sau một ngày chơi với màu sắc, mọi người bắt đầu dọn dẹp, giặt giũ và tắm rửa,tỉnh táo trở lại rồi ăn diện sạch đẹp vào buối tối để đi thăm bạn bè, người thân và trao cho nhau những tình cảm ngọt ngào. Lễ hội Holi cũng là một lễ hội của sự tha thứ và những khởi đầu mới nhằm mục đích tạo ra sự hòa thuận trong xã hội mà vẫn giữ được lễ nghi.